Nie jest tajemnicą, że hazard może mieć znaczący wpływ na działanie naszego zmysłu, zwłaszcza za sprawą dopaminy. Sprawdź, co myślą o tym specjaliści!

Jak hazard wpływa na mózg — wyjaśniają neurobiolodzy

Hazard jest dla wielu z nas jedną z ulubionych form rozrywki. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę, że może znacząco oddziaływać na ludzki mózg. Fachowcy od oddziaływania hazardu na nasz mózg – neurobiolodzy – od lat badają, jak aktywność hazardowa wpływa na układ nerwowy, emocje i procesy poznawcze. 

Czy hazard zawsze szkodzi? Jakie mechanizmy sprawiają, że tak trudno się od niego oderwać? Sprawdziłem, co na ten temat mówią badania.

Popularne formy hazardu

W obecnych czasach hazard przyjmuje różne formy i jest dostępny zarówno w tradycyjnej, jak i cyfrowej wersji. W tym drugim wypadku grać można u bukmacherów online lub w internetowych domach gry, takich jak Fontan Kasyno Online. Wiele z nich ma u siebie tysiące różnych gier, w tym między innymi:

• Automaty do gier (znane jako jednoręcy bandyci lub sloty);
• Zakłady sportowe (np. piłka nożna, koszyktów, esport, wyścigi konne);
• Gry kasynowe (kości, bakarat, poker, ruletka, blackjack);
• Loterie (np. keno, zdrapki);
• Gry społecznościowe z elementami losowości (mikropłatności, loot boxy). 

Oczywiście, form hazardu jest znacznie więcej, jeśli wdamy się bardziej w szczegóły. Gra na giełdzie czy ryzykowne decyzje również można podpiąć pod tego typu rozrywkę. Podobnie loot box’y, znane z takich gier, jak Counter Strike. Wszystkie te opcje mają w sobie element ryzyka i losowości.

Korzyści płynące z hazardu

Mówiąc o korzyściach płynących z hazardu mam oczywiście na myśli uprawianie go w rozsądnych ramach. Istnieje kilka korzyści z hazardu, w przypadku których neurobiolodzy są zgodni, że pozytywnie wpływają na nasze funkcje.

Stymulacja poznawcza

Niektóre gry hazardowe, takie jak choćby poker czy blackjack, wymagają logicznego myślenia, przewidywania ruchów przeciwników oraz podejmowania szybkich decyzji. Wpływa to pozytywnie na aktywację naszego mózgu. Jednocześnie gracz trenuje swoją pamięć roboczą, uwagę i planowanie. Wpływa to pozytywnie na funkcje poznawcze, zwłaszcza w przypadku starszych ludzi

Emocje i adrenalina

Hazard dostarcza zazwyczaj bardzo intensywnych emocji. Samo oczekiwanie na wynik gry, rzut kością czy zakład sportowy są w stanie znacząco zwiększyć poziom adrenaliny. Jeśli utrzymuje się ona w umiarkowanych dawkach, wówczas może on poprawić nam nastrój i dostarczyć pozytywnych doznań. Tego typu stymulacja może być atrakcyjna dla osób szukających oderwania się od codziennej rutyny, o ile zachowujemy odpowiednią równowagę.

Aspekt społeczny

Gry hazardowe, zwłaszcza te najbardziej towarzyskie jak poker, mogą sprzyjać budowaniu i spajaniu kontaktów międzyludzkich. Spotkania przy stole do gry mogą być okazją do budowania relacji, rywalizacji w zdrowym duchu i wspólnego spędzania czasu. Może się to okazać świetną formą integracji, pod warunkiem że rywalizacja toczona jest w zdrowym duchu.

Negatywne skutki hazardu na mózg

Neurobiolodzy w większości badań zwracają jednak uwagę na niszczące skutki, jakie hazard może przynieść, jeśli będzie nadużywany. Poniżej najbardziej znaczące z nich.

Przeciążenie układu nagrody i ryzyko uzależnienia

Hazard silnie stymuluje wydzielanie dopaminy – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za odczuwanie przyjemności, będący niejako formą nagrody od organizmu. Jeśli gramy za często, nasz mózg przyzwyczaja się do tych bodźców i zaczyna ich „żądać”, a to z kolei może prowadzić do uzależnienia. W tym wypadku osoba gra już nie dla przyjemności, ale by zaspokoić potrzebę takiej stymulacji. Może to mieć niszczący wpływ na jego stan psychiczny.

Utrata kontroli i impulsywność

Z czasem, gdy uzależnienie od hazardu postępuje, kontrolowanie swojego czasu i pieniędzy poświęcanych na grę staje się coraz trudniejsze. Podejmowane są wówczas również coraz bardziej impulsywne decyzje, a do tego wzrasta skłonność do odrabiania strat. To z kolei prowadzi do problemów finansowych i zwiększania ryzyka. Osoby uzależnione często nie są w stanie racjonalnie ocenić ryzyka i tracą zdolność planowania, wpadając w spiralę przegranych.

Pogorszenie funkcji poznawczych i zaburzenia emocjonalne

Uprawianie hazardu przez długi czas może zaburzać zdolność koncentracji, uczenia się i podejmowania trafnych decyzji. Mózg zaczyna działać w trybie nagrody, pożądając dopaminy, co często prowadzi do reakcji emocjonalnej, zamiast analitycznego myślenia i refleksji nad swoimi czynami. Wiele osób uzależnionych doświadcza wówczas wahań nastroju, lęku, a nawet depresji wynikających z niskiej samooceny.

Konsekwencje społeczne i psychologiczne

Osoby uzależnione od hazardu na ogół izolują się od otoczenia, wstydząc się swojego problemu. Część z nich prowadzi podwójne życie, uciekając się wielokrotnie do kłamstwa. Pojawiają się konflikty, utrata zaufania, a czasem nawet rozpad rodziny. W skrajnych przypadkach hazard może prowadzić do zadłużeń, działań niezgodnych z prawem, a nawet prób samobójczych.

Hazard i jego wpływ na układ nerwowy

Nie ulega wątpliwości, że hazard bardzo mocno oddziałuje na mózg gracza, zwłaszcza poprzez dopaminę. Choć w umiarkowanej formie może przynosić korzyści poznawcze i emocjonalne, niesie też poważne ryzyko uzależnienia i trwałych zmian neurologicznych. Dlatego też tak istotne jest zachowanie umiaru między rozrywką a niezdrowymi zrachowaniami wynikającymi z hazardowego nałogu.

Wspomniane uzależnienie od hazardu działa na podobnej zasadzie jak uzależnienie od substancji psychoaktywnych. Kluczowe znaczenie ma neuroprzekaźnik dopamina, który jest odpowiedzialny za uczucie przyjemności i nagrody. Gra w kasynie uwalnia dużą ilość dopaminy, a mózg zapamiętuje to jako przyjemność i zaczyna coraz bardziej jej pożądać. Prowadzi to do negatywnych skutków. Osoby uzależnione od hazardu zaczynają odczuwać przymus grania mimo strat finansowych, łaknąć coraz większych dawek emocji, czy ignorować niszczący wpływ hazardu na jego finanse i życie społeczne.